Boris Johnson ugiął się pod wielomiesięczną presją ze strony biznesu, zezwalając na tymczasowy program wizowy obejmujący do 10 000 zagranicznych pracowników, aby złagodzić niedobór kierowców ciężarówek, który spowodował powszechne zakłócenia.
Ministrowie i urzędnicy spotkali się w piątek, aby podpisać pakiet środków, w tym wydanie tymczasowych wiz tysiącom zagranicznych kierowców ciężarówek i pracowników przetwórstwa mięsnego po chaotycznych scenach na stacjach benzynowych i sporadycznych brakach żywności.
Według urzędników Whitehall Downing Street ma nadzieję, że wyda oficjalne oświadczenie już w sobotnie popołudnie. Oczekuje się, że pakiet „będzie trwał od trzech do sześciu miesięcy, aby przeżyć Boże Narodzenie”, powiedział jeden z nich.
Firma paliwowa BP ogłosiła w czwartek, że „kilka” stacji benzynowych zostanie czasowo zamknięta z powodu braku kierowców zdolnych do przewozu paliwa. ExxonMobil ostrzegł również, że ucierpiała „mała liczba” jego stacji benzynowych.
Oczekuje się, że Johnson wyda około 5000 wiz dla kierowców ciężarówek i podobną liczbę dla pracowników przetwórstwa spożywczego, ze szczególnym uwzględnieniem przemysłu drobiowego.
Minister spraw wewnętrznych Priti Patel była wcześniej najsilniejszym przeciwnikiem przyznawania wiz czasowych zagranicznym kierowcom samochodów ciężarowych argumentując, że doprowadziłoby to do paniki różnych branż wymagających podobnego preferencyjnego traktowania.
Od tego czasu stanęła po stronie sekretarza transportu Granta Shappsa, aby wesprzeć plan.
Jedna osoba bliska tej sytuacji powiedziała, że premier „ma dość złej prasy na ten temat i chce to uporządkować i nie przejmuje się już ograniczeniami wizowymi”.
Osoba posiadająca wiedzę na temat piątkowego spotkania powiedziała, że „premier wskazał, że wolałby raczej potraktować krótkoterminowe uderzenie w imigrację jako kompromis za to, by nie zepsuć świąt Bożego Narodzenia”.
Pakiet obejmie również środki mające na celu ograniczenie biurokracji dla kierowców samochodów ciężarowych oraz program zachęcający do powrotu tych, którzy opuścili branżę.
Kierowcy ciężarówek nie spełniają obecnie progu umiejętności, aby kwalifikować się do wiz pracowniczych w Wielkiej Brytanii w ramach nowego rządowego systemu punktowego. W ostatnich miesiącach rząd sprzeciwiał się wezwaniom do oferowania wiz czasowych zagranicznym kierowcom w celu obsadzenia około 100 000 wakatów.
Shane Brennan - dyrektor generalny Cold Chain Federation, która reprezentuje branżę żywności powiedział: „To pozytywny przełom w ważnej kwestii. Jednak wydaje się to zbyt dużym kompromisem Whitehall, a nie prawdziwym rozwiązaniem”.
Powiedział, że 5000 wiz to za mało. „Przyznając, że praca imigrantów jest częścią rozwiązania, dlaczego nie możemy zrobić tego właściwie i dać naszym wyczerpanym pracownikom wsparcia, którego rozpaczliwie potrzebują?”
Posunięcie Johnsona jest następstwem zmartwień torysów w związku z szerszym „kryzysem kosztów utrzymania” obejmującym rosnące ceny gazu, inflację, zbliżającą się podwyżkę ubezpieczeń społecznych, koniec programu furlough i cięcia w zakresie Universal Credit.
Grupa lobbystów biznesowych CBI poinformowała, że jej członkowie ostrzegali w tym tygodniu przed „gwałtownym wzrostem” kosztów materiałów budowlanych i niedoborami kluczowych komponentów produkcyjnych. Producenci zmierzyli się również z „rosnącymi cenami energii”, dodał.
Tony Danker - dyrektor generalny CBI powiedział: „Jest to teraz poważne zagrożenie dla naszego ożywienia, a rząd musi zintensyfikować reakcję zarówno szybkością działania, jak i odwagą”.
Sekretarz ds. transportu Grant Shapps powiedział w piątek, że wojsko może zostać wezwani do prowadzenia ciężarówek, jeśli sytuacja się pogorszy. Powiedział BBC, że od dłuższego czasu występuje „systematyczny niedobór kierowców” zauważając, że wielu kierowców opuściło sektor z powodu niskich płac, spowodowanych częściowo importem siły roboczej z zagranicy.
Połączenie wyższych zarobków, zwiększonej liczby egzaminów na prawo jazdy kierowców ciężarówek i lepszych warunków pracy rozwiązałoby problem – przekonywał Shapps.
Według szacunków branżowych około 20 000 kierowców z UE wróciło do domu podczas pandemii, ale kolejnych 50 000 brytyjskich kierowców posiadających prawo jazdy na samochody ciężarowe również przestało pracować w ciągu ostatnich 18 miesięcy.
Rządowy program pracowników sezonowych w rolnictwie pozwala obecnie 30 000 obcokrajowców przyjechać do Wielkiej Brytanii, aby pomóc w zbiorach.
Rolnictwo i grupy żywnościowe zostały lobbując za rozszerzeniem programu, ostrzegając, że już ograniczają plany sadzenia na 2022 r., a bez większej liczby pracowników produkcja żywności w Wielkiej Brytanii spadnie, a ceny wzrosną.
Wysoki rangą znawca branży powiedział, że rozmowy z departamentem rolnictwa, Defra, były kontynuowane w piątek, ale ministrowie wydawali się „coraz bardziej przychylnie nastawieni” do jakiejś formy rozszerzonego świadczenia dla pracowników żywnościowych.
George Eustice, sekretarz ds. rolnictwa, powiedział w czwartek w Irlandii Północnej, że chce „zmienić punkt ciężkości” programu, przyznając, że w niektórych sektorach Wielkiej Brytanii wystąpił „dotkliwy” niedobór siły roboczej.
