Premier Boris Johnson wezwał UE do pilnych działań w obliczu rosnących napięć związanych z kontrolami po Brexicie w portach Irlandii Północnej.
Przywódcy Wielkiej Brytanii i UE mają prowadzić rozmowy, aby spróbować rozwiązać problemy handlowe między Wielką Brytanią a Irlandią Północną.
Kontrole towarów zostały zawieszone we wtorek po groźbach pod adresem pracowników.
Rząd Wielkiej Brytanii napisał do Komisji Europejskiej w trybie pilnym, wzywając do tymczasowego, lżejszego egzekwowania przepisów, by zostały przedłużone do początku 2023 r.
We wtorek Johnson powiedział, że UE „podważyła” porozumienie w sprawie Brexitu, grożąc nadzwyczajnymi kontrolami eksportu szczepionek Covid przez irlandzką granicę.
Minister spraw zagranicznych Irlandii Simon Coveney powiedział, że groźby były „błędem, który nie powinien był się wydarzyć”.
Minister Gabinetu Michael Gove, który będzie reprezentował rząd Wielkiej Brytanii w rozmowach z Komisją Europejską Marosem Sefcoviciem i zdecentralizowaną administracją Irlandii Północnej, powiedział, że trzymiesięczny okres karencji z lżejszym egzekwowaniem przepisów UE powinien zostać przedłużony poza marzec.
Rząd Wielkiej Brytanii napisał do Komisji Europejskiej we wtorek wieczorem, aby przedstawić zmiany, które chciał wprowadzić, które będą kontynuacją tymczasowych zwolnień dla towarów z supermarketów, farmaceutyków, schłodzonego mięsa i przesyłek z Wielkiej Brytanii do Irlandii Północnej.
Według tego listu Wielka Brytania chciałaby, aby te zwolnienia obowiązywały do 1 stycznia 2023 r.
Wynika to z problemów przewoźników z transportem towarów z Wielkiej Brytanii.
W zeszłym miesiącu niektóre dostawy paczek zostały wstrzymane, a supermarkety walczyły o uzupełnienie zapasów niektórych produktów, chociaż niektóre z tych problemów zostały już rozwiązane.
„Zaufanie zostało osłabione, wyrządzono szkody i dlatego potrzebne są pilne działania” - powiedział we wtorek Izbie Gmin Gove, dodając, że supermarkety i inne przedsiębiorstwa muszą mieć pewność, że będą w stanie nadal zaopatrywać konsumentów.
Pan Gove zwrócił się również do UE o przeanalizowanie decyzji o zakazie importu do Irlandii Północnej niektórych produktów, takich jak sadzonki ziemniaków, a Wielka Brytania chce, aby rząd Irlandii był w stanie negocjować umowę z Wielką Brytanią w celu usunięcia barier utrudniających przewożenie zwierząt domowych przez Morze Irlandzkie.
To, co dzieje się z paczkami lub psami przemieszczającymi się między Wielką Brytanią a Irlandią Północną, może wydawać się drobnymi problemami.
Ale konsekwencje są ogromne, ponieważ grożą złamaniem jednej z rzeczy, która była częścią obietnicy zawartej w protokole po Brexicie - że to, co się wydarzyło, nie zakłóci codziennego życia ludzi mieszkających w Irlandii Północnej.
Jak widzieliśmy w ciągu ostatnich kilku dni, kombinacja wszystkich tych małych zmian może zdestabilizować bardzo delikatną równowagę w Irlandii Północnej między dwiema różnymi społecznościami.
Rząd nie zamierza porzucić tego protokołu. Tak się nie stanie, mimo że ostatnie kilka dni dało Demokratycznej Partii Unionistycznej (DUP) i niektórym eurosceptykom powód do ponownego wezwania do jego porzucenia. Ale rząd powiedział jasno, że chce bardzo szybko przekonać Unię Europejską do tego, aby zaczęła być pragmatyczna, a nie purystyczna.
Kiedy w styczniu zakończył się okres przejściowy Brexitu, Irlandia Północna pozostała na jednolitym rynku UE, podczas gdy reszta Wielkiej Brytanii opuściła blok, co oznacza, że należało przeprowadzić kontrole towarów przybywających z Wielkiej Brytanii
Związkowcy skrytykowali te zasady, znane jako protokół Irlandii Północnej, jako szkodliwe dla handlu i zagrażające jedności Wielkiej Brytanii. W ostatnich dniach na niektórych lojalistycznych obszarach namalowano graffiti przeciwstawiające się granicy na Morzu Irlandzkim, odnoszące się do personelu przeprowadzającego kontrole towarów w portach jako „celów”.
Stormont zawiesił we wtorek kontrole fizyczne przesyłek żywności w dwóch portach ze względu na obawy związane z bezpieczeństwem, chociaż policja twierdzi, że grupy paramilitarne nie są zaangażowane.
Pan Johnson powiedział na Twitterze, że jego oddanie mieszkańcom Irlandii Północnej i związkowi jest „niezachwiane”.
Our commitment to the people of Northern Ireland and our Union is unshakeable. Recent EU moves have undermined the Protocol & understandably provoked concern. Let me underline that, now & in the future, Northern Ireland’s place in the UK will be protected and strengthened. 1/2
— Boris Johnson (@BorisJohnson) February 2, 2021
Wezwał do „pilnych działań ze strony UE w celu rozwiązania problemów” w sposobie implementacji protokołu, zachowania porozumienia i zapewnienia „Irlandii Północnej korzyści z Brexitu, tak jak każda inna część naszego Zjednoczonego Królestwa”.
Niedawne posunięcia UE „podważyły protokół i wywołały zaniepokojenie” - powiedział.
Coveney powiedział, że przyczyną narastających napięć w Irlandii Północnej jest Brexit, a nie sam protokół.
Dodał: „Starsi politycy muszą teraz poważnie porozmawiać o próbach rozproszenia napięcia, które jest wyraźnie obecne i muszą porozmawiać o tym, jak sprawić, by protokół działał efektywnie.
Protokół jest rozwiązaniem wynegocjowanym przez Irlandię, Wielką Brytanię i UE, uzgodnionym rozwiązaniem mającym na celu ograniczenie destrukcyjnego wpływu Brexitu na Irlandię i Irlandię Północną. To, co powoduje to całe napięcie, to Brexit, a nie protokół. Protokół jest próbą zmniejszenia napięcia i rozwiązania problemów związanych z Brexitem”.
W związku ze sporem z producentami w sprawie dostaw, UE zagroziła w piątek, że zastosuje środek nadzwyczajny w celu unieważnienia części umowy i ograniczenia eksportu szczepionek.
Obawiano się, że Irlandia Północna może zostać wykorzystana jako sposób na ominięcie kontroli eksportu, wykorzystując swoje miejsce na jednolitym rynku jako tylne wejście do reszty Wielkiej Brytanii.
Spór zwiększył presję wśród niektórych polityków związkowych, aby zaprzestali kontroli towarów z Wielkiej Brytanii do Irlandii Północnej, a DUP twierdzi, że zamierza współpracować z innymi partiami związkowymi, aby wysłać wiadomość, że Irlandia Północna musi zostać „uwolniona od protokołu”.
Arlene Foster, liderka partii i pierwsza minister NI, ma spotkać się z panem Johnsonem w środę rano, aby przedyskutować swoje obawy przed popołudniowymi rozmowami z Komisją Europejską.
Podczas rozmów będzie również Michelle O'Neill, wiceprezydent Sinn Fein i wicepremier Irlandii Północnej, która powiedziała, że DUP „wznieca histerię”, podczas gdy inni „wzywają do spokoju i rozwiązania”.
Pan Coveney powiedział, że posunięcie Komisji w piątek było „błędem”, dodając: „Nie powinno się to wydarzyć i nie wydarzyłoby się, gdyby przeprowadzono odpowiednie konsultacje”.
Artykuły sponsorowane
Jaki jest protokół NI?
Protokół NI, będący częścią umowy o wystąpieniu z Brexitu, gwarantuje otwartą granicę między UE a Irlandią Północną, bez kontroli wywożonych produktów.
Został wprowadzony, aby uniknąć tworzenia twardej granicy na wyspie Irlandii.
Zamiast tego kontrolowane są niektóre produkty przewożone z Wielkiej Brytanii do Irlandii Północnej.
Wynika to z faktu, że Irlandia Północna pozostaje w rzeczywistości częścią jednolitego rynku UE dla towarów, podczas gdy reszta Wielkiej Brytanii go opuściła.
Jednak art. 16 części umowy będącej częścią protokołu pozwala UE i Wielkiej Brytanii na podjęcie decyzji o zawieszeniu wszelkich aspektów, które uznają za powodujące „trudności gospodarcze, społeczne lub środowiskowe”.
UE ogłosiła, że uruchomi klauzulę kontroli eksportu szczepionek do Irlandii Północnej, ale później zmieniła decyzję.
Partie związkowe w Irlandii Północnej naciskają na rząd Wielkiej Brytanii, aby zastosował artykuł 16 w celu ograniczenia kontroli towarów przywożonych do Irlandii Północnej z Wielkiej Brytanii.